Jak ludowe przyśpiewki zyskały nowe oblicze

W programie studiów (pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna) mam zajęcia z muzyki. Jednym z zadań składających się na zaliczenie tego przedmiotu było napisanie pracy w której opowiem o historii utworu muzycznego. Idąc w stronę moich zainteresowań, napisałam o tym jak dzięki Tadeuszowi Sygietyńskiemu - założycielowi Mazowsze, ludowe przyśpiewki nabrały nowej, atrakcyjnej dla współczesnego odbiorcy formy:

Słynny Mazowszański "Furman" w zapiskach Oskara Kolberga (T. 13)

Założyciel i pierwszy dyrygent a teraz również patron Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” Tadeusz Sygietyński pokazał światu nową jakość muzyki ludowej. Pieśni, które wcześniej śpiewane były lokalnie przez mieszkańców małych wiosek (na początku istnienia zespołu głównie wsi mazowieckich) dzięki jego geniuszowi stały się scenicznymi utworami, które zdobyły popularność i podbijały serca nie tylko w Polsce ale i na całym świecie. Warto też zauważyć, że wiele obecnych szlagierów zespołu „Mazowsze” niejako zostały wniesione do zespołu wraz z pierwszymi członkami, gdyż Sygietyński rekrutował swoich tancerzy i chórzystów spośród utalentowanej młodzieży zamieszkującej mazowieckie wsie. Wielu i wiele z nich oczywiście znało ludowe przyśpiewki ze swojego codziennego życia, z pracy na polu i gospodarstwie. Piosenki były częścią ich codzienności. Przykładem takiego utworu może być słynna w całej Polsce „Kukułeczka”.<link do nagrania> Jedna z pierwszych artystek zespołu – Lidia Włodarska zaśpiewała swoim koleżankom piosenkę, którą zapamiętała z rodzinnej miejscowości, a którą poznała dzięki babci. Profesor Sygietyński usłyszawszy ją postanowił napisać nuty i opracowanie tej przyśpiewki. Jego żona, współzałożycielka i wieloletnia kierowniczka zespołu, Mira Zimińska-Sygietyńska opracowała tekst i piosenka została włączona do repertuaru zespołu. Sam Sygietyński podkreślał nawet że „Mazowszanka przyniosła Kukułeczkę w posagu do zespołu” 

PZLPiT "Mazowsze" w pierwszych latach istnienia

Większość utworów Sygietyński skomponował inspirując się motywami, które odnajdywał podczas swoich podróży po mazowieckich wsiach. Te wyprawy miały zwykle dwa główne cele – znaleźć utalentowaną  młodzież oraz autentyczne motywy muzyczne i taneczne, które następnie adaptował do realiów sceny. Większość z nich przecież wykonywana była przy pomocy jednego bądź kilku prostych instrumentów przez wiejskie kapele i grajków. W oryginalnej wersji nie były wstanie się przebić i być atrakcyjne dla widza. Tadeusz Sygietyński nadał im nowy wymiar i nową wartość artystyczną. Dzięki czemu utwory te nie zanikły, lecz nadal cieszą swoją melodyjnością i charakterem. Ciekawym przykładem jest piosenka „Dwa Serduszka”.<link do nagrania> W powszechnej świadomości utwór ten pojawił się dzięki filmowi w reżyserii Pawła Pawlikowskiego pt. „Zimna Wojna”. Filmowy zespół „Mazurek” jest rzeczywistym odzwierciedleniem zespołu „Mazowsze”. Historia tego utworu zaczyna się prawdopodobnie w podobny sposób jak większość utworów tego zespołu. Podobny tekst znajdujemy nawet w zapiskach Oskara Kolberga, chociaż w tym przypadku jest pewna rozbieżność z tym co podaje program z drugiej premiery zespołu. W filmie jednak historia tego utworu ewoluuje dalej. Zyskuje nowe, równie ciekawe oblicze w jazzowej aranżacji. <link do nagrania> W fabule filmu, oczywiście autorem aranżacji jest Wiktor – postać częściowo wzorowana na samym Sygietyńskim, w rzeczywistości jej autorem jest Marcin Masecki.

Joanna Kulig jako Zula w filmie "Zimna Wojna" w reż. Pawła Pawlikowskiego

Dzięki najróżniejszym zabiegom artystycznym polska sztuka ludowa nadal podoba się widzom zarówno tym w kraju jak i za granicą. Zyskuje rozgłos i promuje w pewien sposób dziedzictwo kulturowe naszego kraju na arenie międzynarodowej.

Zosia 

 

Bibliografia:
Anna Mizikowska, Tadeusz Sygietyński i jego Mazowsze, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2004
https://pismofolkowe.pl/artykul/niejedna-slowianska-dusza-5358

Źródło fotografii:
https://i.ytimg.com/vi/POoXwWS2HSs/sddefault.jpg
https://fwcdn.pl/fph/40/39/764039/714207_1.1.jpg
Źródło własne