CZUWAJ!

Podobóz 7 PDH "Watra" im. W. Rutkiewicz

Harcerstwo a etnografia

Raz w miesiącu, chciałybyśmy wstawiać post ze zwiadu etnograficznego - z jakiejś wycieczki, wędrówki, przygody itp, która jest w jakimś stopniu związana z etnografią.

Pewnie większość wie, że obie jesteśmy harcerkami. W sobotę wróciłyśmy z obozu harcerskiego. Agnieszka wróciła po 3 a Zosia po 4 tygodniach spędzonych w lesie z dala od wszelkich cywilizacyjnych udogodnień ;)

Harcerze, zwłaszcza na obozach, stanowią swego rodzaju osobną "kulturę". Społeczność harcerska jest owiana swoistymi zwyczajami i obrzędami dlatego uznałam, że można ją zaliczyć do etnograficznej tematyki. A, że ostatni miesiąc spędziłam wśród harcerzy, uznałam, że będzie to idealny temat lipcowego zwiadu.

Podstawowym elementem drużyny harcerskiej jest obrzędowość. Jest to zbiór zwyczajów charakteryzujących daną drużynę czy szczep. Część z nich jest powszechnie znana - przykładem jest nazwa drużyny, patron, numer czy kolor chust i pagonów. Są też takie obrzędy, które znane są tylko przez członków/członkinie danej drużyny. 

Ognisko na wodzie -
próba jednego z naszych zastępów

Kolejnym aspektem są zwyczaje typowe dla wszystkich harcerzy w Polsce. Do najważniejszych z nich należą ogniska obrzędowe -  są one czymś innym niż znają "cywile";). Podczas harcerskich ognisk nic nie jemy. Istotną rolę mają piosenki, śpiewane w kręgu wokół ognia. Całość spina gawęda - czyli opowieść drużynowego na dowolny temat, a sam ogień jest centralnym miejscem, któremu oddaje się szacunek.

Oprócz, tego, że harcerzy możemy określić jako oddzielną "grupę etnograficzną" to między drużynami czy szczepami jest bardzo wiele różnic. Tą samą piosenką na każdym obozie śpiewa się inaczej. Każde zgrupowanie ma swoje obozowe zwyczaje, związane z tokiem prowadzenia obozu. Poznając harcerzy z innych regionów Polski możemy poznać wiele różnych obrzędów i zwyczajów, które są związane z rodzajem drużyny, regionem Polski, historią tego środowiska itd.

Warto nie zamykać się na inne, często nowe elementy z innych środowisk, nie zapominając jednak, że to właśnie ta różnorodność czyni obrzędowość harcerską znacznie ciekawszą.

Galeria zdjęć:

Materiały źródłowe:

Wiedza własna,

Pochodzenie fotografii:

Materiały własne, zdjęcia autorstwa Zofii Margraf (obóz harcerki BW7 2020)