""Swój" strój poznański"

 Co jest regionalnym strojem Poznania? Prawdopodobnie pierwsze skojarzenie brzmi: "oczywiście bamberski". Jest prawda, jednak nie wiele osób wie o tym, że Poznań ma jeszcze jeden "swój" strój. Mam na myśli ubiór zwany jako strój poznański wiejski.

Jest o nim nie wiele informacji. Sama natknęłam się na dwie pozycje dotyczące tego stroju. Pierwszą, którą przeczytałam (jednak chronologicznie patrząc druga) jest książka dr Joanny Minksztym pt. ""Swój" Strój poznański" Drugą jest praca Zofii Grodeckiej - "Stroje Ludowe w dawnym i współczesnym Poznaniu." Czym właściwie jest strój poznański wiejski? Kto był jego użytkownikami? Dlaczego obecnie jest właściwie zapomniany i nie znany wśród poznaniaków?

Ubiór wiejski lecz poznański ma trochę podobny charakter co strój krakowski. Jest on ubiorem noszony przez ludność z wiejskim pochodzeniem lecz użytkownicy mieszkają na terenie dużego miasta. Użytkownicy, a raczej użytkowniczki, ponieważ ten strój, co ciekawe ma wyłączenie żeńską wersję. Ale kto właściwie z niego korzystał? Ubierały się w niego kobiety, które przyjeżdżały z wielkopolskich wsi do Poznania w poszukiwaniu pracy. Często otrzymywały posady jako służące, gospodynie czy pomoce domowe lub opiekunki do dzieci. Dziewcząt tych, (często bardzo młodych) nie stać było na ubieranie się "po miejsku" dlatego pozostawały w swoich regionalnych - wielkopolskich strojach ludowych. Dla pracodawców było to jednak wygodne - chcieli aby różnica w statusie i hierarchii była zachowana. 

Kobiety poza godzinami pracy były zaangażowane w różne wydarzenia kościelne. Między innymi, nosiły feretron, czy sztandar podczas procesji Bożego Ciała. Występowały podczas nich w swoich regionalnych strojach. Z czasem w związku z naciskiem księży oraz nieustanną rywalizacją z bamberkami (których strój i status społeczny był zawsze wyższy niż użytkowniczek wiejskiego stroju poznańskiego) zaczęły ujednolicać swój ubiór, aby ostatecznie w swojej szczytowej fazie - okres dwudziestolecie międzywojennego - stał się jednolitym i "pełnoprawnym" strojem ludowym.

Dlaczego został zapomniany? Rozwój ubioru poznańskiego przerwała II wojna światowa. Po wojnie młode dziewczęta odrzuciły możliwość korzystania ze stroju, część dawnych nosicielek także tego zaniechała. Została jednak grupa kobiet, które do końca życia ubierały się tylko po poznańsku. Te jednak pomarły w latach 80. ubiegłego wieku. Strój jednak w przeciwieństwie do bamberskiego nie wszedł w fazę kostiumową. Z tego powodu został zapomniany przez poznańskie społeczeństwo. 

Jak już wcześniej wspominałam jest bardzo nie wiele informacji i źródeł na temat tego stroju. W 2018 roku w związku ze stuleciem odzyskania niepodległości w Muzeum Etnograficznym w Poznaniu (oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu) odbyła się wystawa poświęcona temu - jak dla mnie - przeciekawego stroju. Wtedy też została wydana krótka książeczka dr Joanny Minksztym, o której już wcześniej wspomniałam, a którą bardzo polecam.

A dlaczego nie istnieje męska wersja stroju? Odpowiedź jest dość prosta - mężczyznom łatwiej było zaaklimatyzować się w klimacie wielkomiejskim. Dużo szybciej znajdowali lepszą pracę i bardzo szybko przerzucili się na miejski ubiór.

O tym jak wyglądał strój poznański wiejski napiszę w następnym poście. Wiem, że obiecałam także strój bamberski, myślę, że będzie to świetna okazja aby porównać te dwa ubiory pochodzące ze stolicy Wielkopolski.

Bibliografia:

Wyżej wymienione książki:
 Joanna Minksztym  ""Swój" Strój Poznański"
Zofia Grodecka "Stroje Ludowe w dawnym i współczesnym Poznaniu."

Źródła fotografii:
https://monet.mnp.art.pl/magento/media//Sw_j_str_j_pozna_ski.jpg
https://www.facebook.com/niepodlegla.muzeum.poznan/photos/a.958221061019511/958221074352843/?type=3
https://www.facebook.com/niepodlegla.muzeum.poznan/photos/a.958221061019511/958221087686175